غربی‌ها به دنبال زور‌آزمایی با موشک‌های پرسرعت کروز دریایی روسیه

نیروی دریایی فرانسه در یک آزمایش میدانی با استفاده از یک فروند موشک هدف آمریکایی کویوت کارایی سامانه دفاع موشکی آستر را ارزیابی کرد. در این آزمایش سامانه آستر نصب شده بر روی ناوشکن پدافندی فوربین با موفقیت ماموریت خود را انجام داد. به طور کلی در سال های اخیر تسلیحات دریایی به ویژه موشک‌های کروز پر سرعت به عرصه‌ای برای رقابت کشورهای مختلف تبدیل شده است. روس ها با تکیه بر سابقه طولانی خود در این زمینه محصولات جدیدی را به بازار عرضه کردند و در مقابل کشورهای غربی در تلاشند سامانه‌های پدافندی برای رویایی موثر با این موشک‌ها را توسعه دهند. یکی از جدی‌ترین تلاش‌ها در این زمینه برنامه توسعه سامانه پدافندی آستر محصول شرکت اروپایی ام‌بی‌دی‌ای است.

ناوشکن‌های فوربین می‌توانند یک پرتابگر عمودی مجهز به ۴۸ فروند موشک آستر ۱۵ یا آستر ۳۰ را در خود جای دهند. برد موشک آستر۱۵ بیست کیلومتر و برد موشک آستر۳۰ هفتاد کیلومتر است. این ناوشکن‌ها همچنین قادرند ۲ توپ ۷۶ میلیمتری ، ۸ فروند موشک ضدکشتی اگزوسه، ۲ فروند اژدر، ۲ توپ خودکار ۲۰ میلی متری و یک بالگرد را حمل نمایند. ترکیب این شناورها با سامانه آستر توانمندی دفاع موشکی را برای نیروی دریایی فرانسه فراهم می‌آورد. نخستین شناور فروبین چهار سال پیش وارد خدمت شد و جای خود را به عنوان یک سامانه دریایی مطمئن برای ماموریت‌های ضد‌موشکی تثبیت کرد. برنامه ارزیابی عملکردی و صحت یکپارچگی سامانه آستر بر روی شناورهای فوربین بر مبنای استفاده از موشک‌های هدف آمریکایی جی‌کیو‌ام-۱۶۳ کویوت تدوین شده است.

موشک هدف کویوت با طول ۱۰ متر و وزن ۸۰۰ کیلوگرم ترکیبی از موتور سوخت جامد و رمجت را به کار گرفته و قادر است با سرعت بیشینه ۲۶۰۰ کیلومتر در ساعت به برد ۱۱۰ کیلومتر دست یابد. تاکنون ۸۹ فروند موشک کویوت سفارش داده‌اند. که به نظر می‌رسد این تعداد برای فعال نگه‌ داشتن برنامه ارزیابی سامانه آستر کافی است. نیروی دریایی آمریکا از سه سال پیش این موشک پر سرعت را بر استفاده در برنامه‌های آزمایشی خود عملیاتی کرد. موشک کویوت حاصل یک برنامه تحقیق و توسعه ۱۰ ساله است. یکی از اصلی‌ترین اهداف توسعه این موشک هدف تهیه ابزاری مطمئن برای شبیه‌سازی موشک‌های کروز روسی به ویژه خانواده کلاب بوده است. در مرحله اول تنها ۳۹ فروند از این موشک هدف تولید شد که قیمت هریک ۵۱۵ هزار دلار بود. موفقیت این موشک در آزمایش‌های اولیه منجر به افزایش چشمگیر تقاضا برای آن گردید. کویوت نخستین موشک هدف آمریکایی است که با موفقیت از فناوری پیش‌رانش رمجت بهره جسته و راه را برای استفاده از این فناوری در سایر موشک‌ها هموار کرده است. موشک جی‌کیو‌ام-۱۶۳ای در پاسخ به نیازهای عملیاتی برای رویارویی با موشک های ضد کشتی پر‌سرعت توسعه یافته است. این موشک برای آزمایش و ارزیابی حسگرهای کشف و ردیابی (به ویژه رادارها) و ارتقاء سامانه‌های کنترل آتش و تسلیحات ضد موشک برای مقابله با تهدیدات موشکی آینده به کار گرفته می‌شود. تقویت توانمندی رویارویی با سامانه موشکی کلاب یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌های توسعه این موشک آمریکایی بوده است.

موشک ۳ام-۵۴ کلاب شبیه به موشک های ضد کشتی دوران جنگ سرد روسی از جمله ۳ ام-۸۰ سان برن است اما نسبت به نمونه های قدیمی خود سر‌جنگی بزرگتر (حدوداً ۳۰۰ کیلوگرم) و برد کمتر (۱۲۰ کیلومتر دارد). برنامه توسعه موشک سان‌برن تا روزهای پایانی جنگ سرد ادامه داشت و نهایتاً ۱۰ سال پیش وارد خدمت عملیاتی شد. نسل قدیمی‌تر این نوع موشک‌های روسی شامل خانواده پی-۷۰۰ شیپ‌رک است که با برد ۵۵۰ کیلومتر و وزن سرجنگی ۷۵۰ کیلوگرمی در دهه ۱۹۸۰ عملیاتی شد. در این برهه از زمان روس ها تاکید ویژه‌ای بر افزایش موشک‌های ضد‌دریایی خود داشتند. بر این اساس هم‌پیمانان آمریکا در آن سوی اقیانوس اطلس از همان زمان به فکر توسعه سامانه موشکی پدافندی برای رویارویی با موشک‌های پر‌سرعت کروز دریایی روسیه افتادند. سامانه آستر اینگونه متولد شد. کارشناسان نظامی غربی معتقدند عدم ارزیابی عملیاتی موشک‌های روسی در میدان نبرد و ضعف روس‌ها در استقرار نظام کنترل کیفی در حوزه سامانه‌های تسلیحاتی کارایی موشک‌های کروز دریایی آنها را پایین آورده است. اما به نظر می‌رسد شرکت سازنده موشک‌های دریایی در روسیه در سال های اخیر احتمال ویژه‌ای به ارتقاء محصولات خود ورزیده‌اند.

منبع:
Aviation Week and Space Technology