معرفی موشک هوا به هوای ای‏ ای-ام۵

گزارش‌های منتشر شده در سال ۱۹۹۱حاکی از آن بود که مطالعات اولیه برای طراحی یک موشک هوا به هوای کوتاه برد جدید با قابلیت مانورپذیری بیشتر نسبت به موشک ژاپنی ای‌ای‌ام-۳ از پنج سال پیش از آن تاریخ آغاز شده است. برنامه توسعه موشک ای‌ای‌ام-۵ همانند برنامه‌های قبلی مربوط به موشک‌های هوا به هوای ژاپن بصورت پروژه‌ای مشترک بین موسسه پژوهش و توسعه فنی آژانس دفاعی ژاپن و شرکت صنایع سنگین میتسوبیشی تعریف و اجرا شد. در سال ۱۹۹۷ اعلام شد که عملکرد ای‌ای‌ام-۵ با موشک‌ایی همچون پیتون۴، اسرم و ای‌آی‌ام-۹ اکس مقایسه خواهد شد. در همان زمان قراردادی با شرکت میتسوبیشی برای توسعه بیشتر این موشک جدید منعقد شد. آزمایش‌های پروازی این موشک در سال ۲۰۰۱ با استفاده از جنگنده اف-۱۵ شروع شد. در این آزمایش‌ها ریل پرتابی این موشک در قسمت زیر بدنه نصب می‌شد. اطلاعات دقیقی از روند طراحی ور فرآیند توسعه موشک ای‌ای‌ام-۵ در دست نمی‌باشد. در سال ۲۰۰۳ منابع دفاعی ژاپن از انجام آزمایش‌های زمینی این موشک در میدان تیر نیجیما در محدوده آب‌های جنوبی این کشور خبر دادند. در سال ۲۰۰۴ نخستین نمونه‌های عملیاتی موشک ای‌ای‌ام-۵ به نیروی هوایی ژاپن تحویل شد و بهره‌برداری رسمی از این موشک با نام تایپ ۴ در دستور کار قرار گرفت. نخستین بار در سال ۲۰۰۸ ارتش ژاپن از وجود این موشک خبر داد و شرکت میتسوبیشی تا سال ۲۰۱۰ این سلاح را در فهرست محصولات خود قرار نمی‌داد.

موشک ای‌ای‌ام-۵ سلاحی بزرگ در رده خود بشمار می‌رود و طراحان آن از هندسه‌ای مشابه موشک اروپایی آی‌آرآی‌اس-تی الهام گرفتند. موشک تایپ ۴ از قابلیت کنترل زاویه رانش برخوردار است و بخش عقبی آن به چهار بالک کنترلی مجهز شده است. چهار بال نازک در قسمت میانی بدنه قرار گرفته و در مقایسه با موشک آی‌آر‌آی‌اس-تی بال‌های نسبتا بزرگتر آن کمی جلوتر نصب شده و سطوح کنترلی مقداری عقب‌تر قرار گرفته است. قسمت میانی بدنه از سطح مقطع مستطیلی برخوردار است. و در قسمت دماغه به مخروط محافظ جستجوگر ختم می‌شود. شرکت ان‌ئی‌سی یک جستجوگر فروسرخ تصویری جدید برای این موشک توسعه داده است. خلبانان جنگنده‌های اف-۲ نیروی هوایی ژاپن می‌توانند موشک ای‌ای‌ام-۵ را با کمک سامانه نشانه‌گیری نصب شده بر روی کلاه خود شلیک و هدایت نمایند.

موشک ای‌ای‌ام-۵ اساسا برای جنگنده‌های اف-۲ ژاپنی طراحی شده است اما پس از عرضه نصب آن بر روی جنگنده‌های اف-۱۵ سی جی/ دی جی و جنگنده‌های اف-۴ ئی جی نیز میسر شد. نیروی هوایی ارتش ژاپن از سال ۲۰۰۴ استفاده از این موشک را آغاز کرده است و در گام نخست برنامه آزمایش و ارزیابی میدانی آن را انجام داد. مسئولیت اصلی اجرای این برنامه ارزیابی بر عهده اسکادران آزمایشی جنگنده‌های اف-۲ ژاپن مستقر در پایگاه هوایی گیفو بود. موشک تایپ۴ بتدریج جایگزین نمونه‌های قدیمی‌تر ای‌ای‌ام-۳(تایپ۹۰) گردید. در اکتبر ۲۰۰۸ در جریان یک سمینار بازنگری نیروی هوایی ژاپن در پایگاه هوایی یاکوری نمونه‌ای از موشک تایپ۴ برای نخستین بار به نمایش عمومی درآمد. در این رویداد موشک‌های مذکور در کنار موشک‌های ای‌ای‌ام-۴ نصب شده بر روی جنگنده اف-۱۵جی در معرض دید عموم قرار گرفت.
طول:۲/۸۶ متر
قطر: ۰/۱۲۷ متر
دهانه بال:۶۵/ متر
وزن: ۸۳/۹ کیلوگرم
وزن سرجنگی: ۱۵کیلوگرم
فیوز: مجاورتی فعال
هدایت: فروسرخ
پیشران: سوخت جامد
برد: ۲۰کیلومتر

منبع:
Robert Hewson, Jane’s Air-Launched Weapons, IHS Publications, 2014.