اولین پرتاب فضایی موفقیت‌آمیز هند

کشور هندوستان، اولین پرتاب موفق خود را در ۱۸ ژوئیه ۱۹۸۰ تجربه کرد. این پرتاب با پرتاب‌کننده چهارمرحله‌ای اس‌ال‌وی-۳ که به دست مهندسان این کشور ساخته شده بود انجام گرفت.
در سال‌های دهه هفتاد میلادی، هندی‌ها تمایل زیادی به فناوری فضایی و پیشرفت در پرتاب ماهواره از خود نشان ‌دادند. بر این اساس، برای رسیدن به خودکفایی در پرتاب ماهواره، برنامه توسعه چهار وسیله پرتابی عمده را آغاز کردند. اولین وسیله، اس‌ال‌وی-۳، موشک چهار مرحله‌ای سوخت جامدی بود که اولین پرتاب آن دهم اوت ۱۹۷۹ انجام شد. مأموریت این پرتاب، قرار دادن محموله‌ای آزمایشی به وزن سی کیلوگرم در یکی از مدارهای پایین‌زمینی بود که از پایگاه پرتاب جزیره سریهاریکوتا انجام ‌شد؛ این پرتاب موفقیت‌آمیز نبود اما پس از این شکست، اس‌ال‌وی، سه پرتاب موفق در سال‌های ۸۰، ۸۱ و ۸۳ میلادی از خود به نمایش گذاشت. این پرتابگرِ بیست و دو متری با ۱۷۰۰ کیلوگرم وزن، قادر بود محموله‌ای به وزن چهل کیلوگرم را در ارتفاع ۴۰۰ کیلومتری قرار دهد. اس‌ال‌وی مبنای توسعه پرتابگر پیشرفته‌تر بعدی، اِی‌اس‌ال‌وی شد.

اِی‌اس‌ال‌وی، در اصل همان اس‌ال‌وی-۳ با دو راکت اتصالی‌ است. هر دو پرتاب اول اِی‌اس‌ال‌وی با شکست مواجه شد. در پی آن، پی‌اس‌ال‌وی ساخته شد که از دو پرتابگر قبلی بسیار بزرگ‌تر بود و برای پرتاب ماهواره قطبی طراحی شد. پیشرانش مراحل اول و سوم این پرتابگر با سوخت جامد، و مراحل دوم و چهارم آن با سوخت مایع تأمین می‌شود. پرتاب‌های این پرتابگر از سال ۱۹۹۱ آغاز شد.
چهارمین پرتابگر هند، پرتاب‌کننده‌ای است که با قابلیت حمل ۲۵۰۰ کیلوگرم بار به مدار انتقالی زمین‌ثابت طراحی شده است. جی‌‌اس‌ال‌وی، چهار راکت اتصالی با سوخت مایع دارد، مرحله اول آن، سوخت جامد و مرحله دوم، قابلیت ذخیره‌سازی سوخت مایع را داراست و مرحله سوم، سرمایشی است.‌
فعالیت‌های فضایی جایگاه بسیار مهمی در کشور هند دارد چرا که برای هند این امکان را فراهم آورده تا به دنیای پیشرفته صنعت و فناوری وارد شود، جایگاهی که در گذشته تنها به کشورهای توسعه یافته تعلق داشت.

منبع:
لیلا خلج زاده، پنجاه سال در فضا، سازمان فضایی ایران، تهران، ۱۳۸۶٫