صنعت و فناوری فضایی

رسانه های چینی گزارشهای متنوعی درباره برنامه چین برای توسعه نسل جدیدی از راکتهای فضایی با هدف گسترش فعالیتهای فضایی این کشور و ورود به مرحله ای جدید در این صنعت منتشر کرده اند. لانگ مارچ-۷ یک راکت فضایی متوسط با قابلیت اطمینان و ایمنی بالا می باشد. این راکت برای پرتاب اجزاء تشکیل دهنده ایستگاه فضایی سرنشین دار چین طراحی شده و در عین نیازمندی های مربوط به ماموریتهای سرنشین دار برنامه فضایی چین در سالهای آینده را نیز برآورده می سازد. قطر هسته مرکزی این راکت ۵۳،۱ متری به ۳،۳۵ متر می رسد و چهار راکت تقویتی (بوستر) هریک با قطر ۲،۲۵ متر به آن متصل هستند. وزن لانگ مارچ-۷ در حالت آماده برای برخاستن از سکوی پرتاب به ۵۹۶ تن می رسد. این راکت قابلیت ارسال محموله هایی به وزن ۱۳،۵ تن به مدار پائین زمینی را دارد و می تواند محموله ای ۵،۵ تنی را به مدار خورشید آهنگ برساند. چین ادعا می کند همه مراحل طراحی و توسعه این راکت بصورت کاملا دیجیتال و مبتنی بر سامانه های رایانه ای انجام شده است.

کتاب پرواز؛ تاریخ کامل هوانوردی یکی از تازه های نشر ایران است که بتازگی رونمایی شده است. کتاب در قالب ۴۵۸ صفحه رنگی، کاغذ گلاسه و جلد گالینکور به چاپ رسیده است. این کتاب ترجمه و تصحیح آخرین ویراست یکی از پرفروش ترین و پرطرفدارترین کتابها به همین نام است که رایت ترجمه و انتشار آن توسط انتشارات هوانورد از ناشر انگلیسی خریداری شده و طی حدود یک سال و نیم در ایران برای اولین بار منتشر شده است. کتاب شامل هشت فصل است که البته فصل هشتم را که اشاره به تاریخ هوانوردی و هوافضا در ایران است را ناشر ایرانی با تالیف مترجم کتاب اضافه کرده است. این خود یکی از جنبه های منحصر بفرد نسخه فارسی کتاب است که آن در ترجمه دیگر زبانها دیده نشده است.

سازمان فضایی اروپا(ایسا) و شرکت ایرباس توافق‏نامه همکاری برای ساخت، پرتاب و بهره‏ برداری از یک بخش تجاری جدید موسوم به بارتولومئو به امضاء رساندند که قرار است به ایستگاه فضایی بین ‏المللی ملحق شود. این سازه میزبان محموله ‏های فضایی ایرباس قرار است به ماژول اروپایی کلمبوس ایستگاه فضایی بین‏ المللی فضایی متصل شود و از نیمه سال ۲۰۱۹ وارد چرخه عملیاتی شود. در این توافق ‏نامه وظایف و مسئولیت ‏های هر دو طرف به روشنی تعریف شده و ایرباس تعهد داده که ۴۰ میلیون یورو سرمایه‏ لازم را برای توسعه، ساخت و پرتاب این سازه فضایی نوآور تامین نماید. از طرف دیگر سازمان فضایی اروپا نیز وعده داده تا عملیات پیچیده نصب و اتصال بارتولومئو به ایستگاه فضایی بین ‏المللی را انجام دهد. این سازه با کمک بازوهای روباتیک و با نظارت و هدایت فضانوردان حاضر در ایستگاه فضایی بین ‏المللی به آی اس اس ملحق خواهد شد. قرار است این بخش جدید برای انجام ماموریت ‏های مشاهده زمینی، اثبات فناوری، پژوهش ‏های علمی اخترفیزیک و مطالعات خورشیدی، ارزیابی کارآیی مواد در محیط فضای و سایر ماموریت‏ های فضایی غیرنظامی و تجاری فرصت ‏های جدیدی را برای کشورهای مختلف جهان فراهم آورد.

شرکت‏ آلمانی بوش و شرکت‏ های جئو++ و یو-باکس سوئیس به ‏همراه شرکت ژاپنی میتسوبیشی الکتریک از تاسیس شرکتی مشترک موسوم به ساپکوردا سرویسز خبر می‏ دهند که قرار است خدمات مکان ‏یابی مبتنی بر سامانه‏ ناوبری جهانی ماهواره ‏ای (جی ان اس اس) با دقت سانتی‏متر به کاربران ارائه نماید. این خدمات از طریق انتقال داده ‏های ماهواره ‏ای و بکارگیری فناوری تلفن همراه و اینترنت در دسترس خواهد بود. مدیران ارشد چهار شرکت مذکور اعلام داشته‏ اند که پاسخ به تقاضا برای خدمات ناوبری ماهواره ‏ای با دقت سانتی‏متر برای مصارفی همچون رانندگی خودکار نیاز به ایجاد خدمات تصحیح داده زمان واقعی را ضروری ساخته است.

مأموریت‌های آپولو در اواخر دهه ۶۰ میلادی به دنبال درخواست رئیس جمهور وقت آمریکا، جان اف کندی، برای حضور فضانوردان آمریکایی بر روی ماه و رقابت با فعالیت‌های فضایی شوروی سابق آغاز شد. این مأموریت‌ها شامل ۱۲ پرتاب همراه با سرنشین و ۳ پرتاب بدون سرنشین بین سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۲ بود. از این مجموع، فضاپیما شش بار روی ماه فرود آمد. تمام ماه‌نشین‌های سرنشین‌دار توسط موشک ساترن پرتاب شدند و حامل سه فضانورد بودند. آپولو ۴، ۵ و ۶ پروازهای بدون سرنشین آزمایشی بودند که در سال‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۶۸ انجام شد.

پانزدهم اکتبر ۲۰۰۳، ساعت یک بامداد به وقت گرینویچ، راکت لانگ‌مارچ چین از سکوی پرتاب خود در صحرای گِبی برخاست و ده دقیقه پس از آن، فضاپیمای شنژو-۵ در مدار زمین قرار گرفت. این فضاپیما حامل فضانوردی به نام یانگ لیوی بود. با قرار گرفتن این فضاپیمای سرنشین‌دار در مدار، چین سومین کشوری شد که قادر به فرستادن انسان به فضاست. شنژو، نام فضاپیمای سرنشین‌دار چین است.

ناسا دو کاوشگر با نام‌های اسپریت (روحیه) و آپورچونیتی (فرصت) را دهم ژوئن و هفتم ژوئیه ۲۰۰۳ به سمت مریخ پرتاب کرد. هدف از پرتاب این دو کاوشگر در درجه اول تحقیق درباره آب و تاریخچه و چگونگی به‌وجود آمدن آن در این سیاره بوده است. این دو کاوشگر در چهارم و بیست و پنجم ژانویه ۲۰۰۴ بر سطح سیاره سرخ فرود آمدند.

شاتل فضایی کلمبیا، اول فوریه ۲۰۰۳، در مرحله بازگشت به جو زمین، کمی پیش از آنکه بیست و هشتمین مأموریت خود را به پایان رساند بر فراز ایالت تگزاس منفجر شد و هر هفت سرنشین آن جان باختند. این حادثه، پس از تراژدی چلنجر در سال ۱۹۸۶، بدترین حادثه فضایی ایالات متحده محسوب می‌شود. پیش از کلمبیا، ناسا هیچ یک از فضاپیماهای خود (اعم از سرنشین‌دار یا بی‌سرنشین) را در مرحله بازگشت به زمین از دست نداده بود.

دنیس تیتو اولین کسی است که با هزینه شخصی خود و به عنوان گردشگر به فضا سفر کرد. وی که تاجری اهل لوس‌آنجلس ایالات متحده است، از دوران کودکی آرزوی رفتن به فضا را در سر می‌پروراند و سرانجام، بیست و هشتم آوریل ۲۰۰۱، در سن ۵۹ سالگی به آرزوی دیرین خود رسید. پرواز تیتو، چهل سال پس از اولین پرواز فضایی بشر به وقوع پیوست.

رصدگر پرتوی ایکس ناسا، چاندرا، که در ژوئیه ۱۹۹۹ با شاتل فضایی کلمبیا، در مأموریت اس‌تی‌اس-۹۳، در مدار زمین قرار گرفت، پیچیده‌ترین رصدگر پرتوی ایکس ساخته شده تاکنون است. چاندرا برای رصد پرتوی ایکس ساتع شده از مناطق پر انرژی جهان، مانند بقایای ستارگان منفجر شده، طراحی شد.